Yaşam Mücadelesinin Ürünü Hayvanlarda Ortaya Çıkmış Evrimsel Değişimler 2  45dk

Hayvanlar yer kürenin her yerinde yaşamayı başarabiliyor. Her yere adapte olabiliyorlar bu bir sır niteliğindedir. Himalaya dağlarına tırmanan bazı dağcılar en yüksek zirvelerde bazı kuşların uçtuğunu fark etmişlerdir. Bu kuşlar çubuklu kazlardır. 9000 metre yükseklikte uçabilen bu kazların oksijen kaynakları çok sınırlıdır. Peki oksijen ihtiyaçlarını nasıl karşılıyorlar?  Çubuklu kazların kanatları bir körük görevi görmektedir. Bu sayede havayı ciğerlere iter ve hava kesecikleri dolar. Bu kuşların kanları oksijeni çok iyi depo edebilmektedir. Sürekli hareket etmeleri çok soğuk havalarda dahi donmalarına engel olmaktadır. Ve rüzgar akımını kullanarak çok hızlı uçabilirler. 24 saatte 1600 km yol alabilirler.

 

Yavru bodur örümcekleri kazlardan ve akbabalardan daha fazla mesafeyi uçarak kat edebilirler. Bu örümcekler ağlarını otlara bağlar ve yükseltmeye başlarlar uzadıkça sıcak hava akımına kapılırlar. Bu akım sayesinde havaya yükselirler. Soğuk havalarda ise ölüm haline benzer bir hal alırlar. Hayatlarını bu şekilde sürdürürler. Hava akımlarının değişimi sonucu yere inerler. Bodur örümcekleri bu sayede kıtalara arası yolculuk bile yapabilirler.

 

Hem çubuklu kazlar hem de bodur örümcekleri çok zor şartlara uyum sağlayabilerek hayatta kalmışlardır. Gözlüklü puflalar da gizemli kuşlardır. Bu ördek türü yazın görünen fakat kışın ortalıktan kaybolur. Bilim adamları ilk olarak bunu açıklayamazlar fakat bir süre sonra görülür ki bu kuşlar kutuplara göç eder ve bura da buzların üzerine toplu halde çökerler ve buzları eritirler. Bu sayede buzları eritirler ve buzulların altındaki bitkileri besin olarak kullanırlar.

 

Sinek kuşları gündüz beslenir. Fakat yaşadığı yerlerde geceleri çok soğuk olur. Bundan korunmak için  dağların oyuklarına yerleşirler. Kan akışları yavaşlar vücut sıcaklıkları düşer. Buna belli bir süre dayanabilirler. Bu şekilde hayatta kalmayı başarırlar.

 

Ayrıca bazı hayvanlar çok özel yapılarla donanmışlardır. Bu donanımlar besin bulma ve zor şartlardan korunmaya yardımcı olurlar. Kutup ayıları kutup soğuklarından korunmalarını sağlayan kalın bir yağ tabakasına sahiptirler. Çok iyi bir kürkleri vardır bu kürk şeffaf bir yapıya sahiptir. Kürk ışığı geçirir ve alttaki deriye toplar. Kutup ayısı sadece ayak ve burnundan ısı kaybı yaşar.

 

İmparator penguenleri yumurtalarını dünyanın en soğuk yerlerinde yaşar ve yumurtalarını buraya bırakır.Kürklü yapıları onları soğuk havalardan korunmasını sağlar.

 

Develer de zor şartlara uyum sağlayabilen hayvanlardandır. Develerin hörgüçleri yağ deposudur. Geniş ayakları onu yumuşak zeminlerde destekler. Kum fırtınaları sırasında gözleri kirpikler yardımı ile korunur. Develer 10 dakika su içerek 100 km yol alabilirler.

 

Çölde yaşayan filler  çöldeki su kaynaklarını müthiş bir şekilde bilirler adeta bu özellik genetik yapı ile aktarılmış gibidir. Ayrıca suyun titreşimini ayaklarında sismik hareketlerle algılarlar bu sayede yer altı sularını takip edebilirler. Filler kurumuş dere yataklarını kazarak su çıkartabilirler.

 

İspermecet balinaları çok derinlerde yüzebilen memeli bir canlıdır. 1 saat nefes almadan yaşayabilirler. Kanlarında çok fazla oksijen taşıyabilirler fakat bu 1 saat nefes almadan yaşamalarına yetmez. Oksijeni kaslarında ki özel proteinlerle depo eder ve kullanır.Ayrıca bu balinalar çok fazla derinlere indikleri için büyük bir basınca maruz kalırlar. Balinanın iskelet yapısı esnek bir yapıya sahip olduğu için yüksek basınçta içeri doğru çöker basıncı dengeler.

 

Kimi hayvanlar ise hastalıklardan ve zehirlenmelerden korunmanın yollarını bulmuşlardır.  Kapuçin maymunları çok zehirli bitkilerin yaşadığı yerlerde yaşarlar.  Doğal olarak besin olarak da bu besinleri kullanırlar. Her besinden zehirlenmeyecek kadar yiyerek hayatta kalırlar. Bütün yaşamları besin toplamakla geçer. Zehirli bitkilerin olduğu bölgelerde yaşayan bütün hayvanlar belirli zaman aralıklarında kil yerler.  Kil çok iyi bir anti oksit ve zehirleri çok iyi absorbe eder.  Adeta hayvanlar bunu biliyormuş gibi kil yerler ve korunurlar.

 

Hayvanların baş etmeleri gereken zor şartlardan biri de mevsim değişmeleridir. Hayvanlar mevsim değişmelerine bağlı olarak göç ederler. Kuzey kutbu deniz kırlangıcı yaz mevsimi kuşlarındandır bu yüzden sürekli göç eder. Nerdeyse kutuptan kutuba uçarlar. Ortalama bir ömür sürdürdükleri taktirde  uçtukları mesafe yaklaşık olarak aya gidip gelmek kadardır.

 

Göç eden hayvanlardan biri de somon balıklarıdır. Somon balıklarının göçü akıl almaz bir olaydır. Somon balıkları okyanuslarda yaşayan balıklardır fakat tatlı sularda ürerler. Üreme dönemleri geldiği zaman okyanuslardan dünyaya geldikleri tatlı sulara göç ederler. Göç sırasında binlerce km yol alabilirler ve hiçbir şekilde yollarını şaşırmazlar. Tatlı su kaynaklarına ulaştıktan sonra yumurtalarını bırakırlar ve ölürler.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.

 

S -1 Ağaç kurbağası kışın çok büyük soğukların olduğu yerlerde yaşar ve donar fakat ölmez. Bahar gelince tekrar eski haline döner. Bu olayın sebebi sizce ne olabilir?

S-2 Hayvanlar yeryüzünün en zor şartlarında dahi yaşayabilmektedir. Oluşan değişiklikler karşısında her zaman hazır durumdadırlar. Bunun sebebi nedir?

S-3 Kolobos maymunları hastalıklardan nasıl korunmaktadırlar?

S-4 Hayvanların davranışları iç güdülere göre mi yoksa bir yönlendirme sonucu mu şekillenmektedir?

S-5 Soğuk sularda yaşayan hayvan türünden biri de morslardır. Morslar soğuktan nasıl korunur? Burada ki evrimin sonuçları nelerdir?

S-6 Penguenler yumurtalarını nasıl korur? Hangi penguen korumayı yapar(dişi-erkek)?,

S-7 Dünyanın en yoğun kıl yapısına sahip olan hayvan hangisidir? Bu kıl yapısı hangi avantajları beraberinde getirmektedir?

S-8 Termitler yuvalarını güneşten nasıl korumaktadır?

S-9 Çölde nem oranı çok düşük olmasına rağmen bazı hayvanlar bundan faydalanıyor. Bunu nasıl sağlamaktalar?

S-10 Flamingolar volkanik bölgelerden püsküren zehirli sularda bulunan yosun ve karideslerle beslenirler. Zehirlerden korunma yolları nelerdir?

 

Yunus ÇELEBİ   Fen bilgisi öğretmenliği 4. sınıf 2011