Maymunların ve Şempanzelerin Bitkileri Tedavide Kullanmaları ve Alet Kullanmaları

Hayvanlar bitkileri ilaç olarak kullanır. Ancak bitkileri nasıl tanır? Bitkilerin kokusundan etkilerini anlıyor olabilirler. Orta Amerika’da ki düz ova ormanlarında Beyaz yüzlü Kapuç’in Maymunları, büyük topluluk olarak yaşarlar. Bu maymunlar ormanda topladıkları bitkileri kürklerine sürerler. Bunlar ak asma gövdesi, kaval yaprağı ve turunçgillerden meyvelerdir. Bunları daha çok yağmurlu zamanlarda böceklerin fazla olduğu rutubetli günlerde yaparlar. Bu bitkilerdeki kimyasallar bakteri ve mantar bulundurur ve karıncaları defeder. Maymunların doğru bitkileri nasıl bulduklarına dair yapılan çalışmalarda bunu koku ve gözleyerek buldukları gözlendi. Hangi bitkinin kullanacaklarını birbirlerinden öğreniyorlardı. Bitkiler ise hayvanlar tarafından yenmemek için; diken, kabuk, zehir gibi savunma mekanizmaları geliştirmişlerdir. Yapılan araştırmada hayvanların bitki zehirlenmesine karşı ne yaptıkları araştırılmıştır. Ve maymunların bitkilerden aldıkları yüksek dozda fenolden zehirlenmemek için mangal kömürü yedikleri gözlenmiştir. Mangal kömürü panzehir görevini yapar. Maymunların bunu nasıl öğrendikleri ise bilinmiyor. Çoğu hastalıkları önleme de başarılı yöntemler geliştirmişlerdir. Peki maymun hastalanırsa ne olur? Bunu araştırmak için yapılan gözlemlerde solucan yumurtalarını yiyerek ishal olarak hastalanan maymunların hastalığı gidermek için içerisinde kolin maddesi bulunan ve sıvı kaybını önleyen killi toprak yedikleri gözlenmiştir. Şempanzeler ayrıca Vernovya adlı bitkiyi bağırsak parazitleri için kullanıyorlar. Bu bitkiyi insanlar da sıtma için kullanır. Ayrıca maymunlar yaprakları kişisel temizliklerinde kullanıyorlar. Maymunlar bitkileri sadece hastalık ve temizlik için kullanmaz. Ayrıca çeşitli yapıdaki bitkileri amacına göre su kaybı olarak veya avlanmak için sap olarak kullanabilirler. Ayrıca kabuklu meyveleri kırmak için taş kullanmışlardır. Fakat bunda dikkati çeken bunları yavrularına nasıl aktardıklarıdır. Bunun için 2 şey önemlidir. Birincisi iyi bir gözlem, ikincisi ise annenin yavruya anlayışlı ve yavrunun da öğrenmeye istekli olmasıdır. Maymunların alet kullanımında önemli olan bir nokta ise başparmaklarıdır.

1- Maymunlar bitkileri hangi amaçlarla kullanmışlardır? Ve bunları nasıl tanımıştırlar?

2- Bitki zehirlerine karşı maymunların kullandıkları yöntemden örnek veriniz.

3- Maymunlarda başparmağın gelişmesindeki önem nedir?

4-Tüm bu davranışları diğer genç maymunlar nasıl öğrenir? Açıkla.

Maymunlar ve şempanzelerin bitkileri tedavide kullanmaları ve alt kullanmaları

Filmin özeti:(32:24 sn)

                 Bu filmimizde maymunları ve şempazelerin ağaç yapraklarını nasıl tedavi maksatlı kullandıklarını zehirlenmeyi nasıl tedavi ettiklerini insan türüne nasıl ilham olduklarını yuva yapımlarını ve ustaca sap ve alet kullanımlarını ,orta amerikadaki düz ova ormanlarında  beyaz yüzlü kapuçin maymunları büyük topluluklar halinde yaşar bu maymunla ormanda topladıkları bitkileri kürklerine sürer bunlar ak asma gövdesi silüani ağacı kabuğu kaval yaprağı ve turunçgillerden meyvelerdir  bunu genellikle yağmurlar mevsiminde  rutubetli  aylarda böcek ve mikropların bol bulunduğu  zamanlarda yapıyorlar bu bitkilerdeki kimyasallar  mantar ve bakteri barındırır ve karıncaları def eder kapuçinlerin bunları ilaç olarak kullandıkları zannedilmektedir.

                  Kızılağaç maymununun zehirlenmeyi tedavi  edebiliyor yağmur ormanı toprağı besleyicilik açısından zayıf burada yetişen ağaçlar dallarını yüksek dozda savunma bileşimleriyle koruyor hint bademi ve mango ağacı dalları zanzibardaki kızıl ağaç maymunu diyetinin en önemli kısmını oluşturur bu dallar proteinle doludur ama aynı zamanda fenol de ihtiva eder yüksek dozda alındığında bu kimyasallar maymunları zehirle yada en azından hazımsızlığa neden olurlar  ama kızıl ağaç maymunu bu işin çaresini bulmuş mangal kömürü yemeyi öğrenmiş yemek pişirmek için yakılan ateşten geriye kalan kömürleri toplarlar otlakların yanmasından sonra geride kalan kömürü ağaçlardan ve kütüklerden alırlar yavru maymunlar annelerini taklit ederek panzehir almasını öğreniyorlar mangal kömürü sünger görevi görür midedeki zehirli bileşenleri alıp güvenle dışarı atar bu maymunla her gün birkaç gram mangal kömürü yer yedikleri miktar insanlarda ilaç zehirlenmelerinde verilmesi önerilen  miktar kadardır.Al yanaklı maymunların parazit enfeksiyonunu tedavi edebiliyorlar alyanaklı hastalığı durdurmak için harekete geçiyor killi toprak sıvı kaybını önleyen kaunin denen bir madde ihtiva eder  ve al yanaklı maymunlar  parazitlerin neden olduğu ishale karşı bu toprağı kullanıyorlar.bu özellikleri bize kendi türümüzü hatırlatıyor avusturalya aborjinleri Afrikalılar Çinliler ve Avrupalılar bağırsak ve hazım sorunlarını çözmek amacıyla kili kendi yöntemleriyle yutarlar eğer doğa maymunların eczanesiyse bazen de bizim eczanemizdir.

                   Şempanzelerde yuva yapımını çok güzel yapabiliyorlar  şempanzeler her akşam ağaçlarda yuva yapmaya girişirler orangutanlar ve gorillerde aynı şeyi yerde yaparlar buna o kadar büyük özen gösterirler ki bu törenin aslında bir yatak yapmaktan farksız olmadığını  görmek imkansızdır  doğru dalı seçmek çok önemlidir yuvanın sahipleri rüyalar alemine doğru gittiklerinde dalların altlarından kaymamaları gerekir.

                    Şempanzelerin alet kullanımı çok fazla günlük hayatta aletleri şempanzeler kadar çok sık kullanan yoktur  şempanzelerin alet çantaları içinde 19 çeşit bulunmaktadır şempanzeler çok beceriklidirler  son derece gösterişçi  hayvanlardır özelliklede erkek liderin bölgesini koruması söz konusu olduğunda kendisine polis jopu gibi bir sopa hazırlar ve ötekilere sık sık gösterir maço gösterişlerin dışında şempanzeler çok daha gerekli şeyler için alet kullanırlar esnek eklemleri sayesinde yiyeceklere ve ilgilerini çeken diğer şeylere uzanabilirler.şempanzeler alet kullanarak mutfaklarını da geliştirmişler  yiyeceklerini  genişletmiş ve çeşitlendirmişlerdir.tanzanyanın mahali mili parkında yaşayan bazı maymunlar karıncaları yuvalarında çıkarmak için sap kullanmayı öğrenmişlerdir karınca avlamak diye bilinen bu yöntem yıl boyunca sürer şempanzelerin yaptığı en önemli iştir sap karıncalar tarafından ısırılmayı önler anacak her sap bu işi görmez şempanze işe uygun aracı yapar bir sapı alır ve yuvaya girecek  kadar inceltirler sap karıncaları çekecek uzunlukta ve yumuşaklıkta olmak zorundadır.

                      Aynı zamanda filmimizde Şempanzelerde kabuk kırmada usta çırak ilişkisinin mevcut olduğunu öğreniyoruz yetenek ve bilginin sonraki kuşaklara ulaştırılması usta çırak yöntemine benzeyen bu yöntem maymunlarda çok önemli burada birincisi annenin ya da ustanın doğru model oluşturması kabuklu meyveleri açmak için taş kullanması ikinci nokta ise yavru açısından çok istekli olması büyüklerin davranışını izleyip davranışları kopyalamaya iç güdüsel bir şekilde istekli olması üçüncü noktada annenin ve diğerlerinin yavruya karşı çok istekli davranması bir usta çırak ilişkisini gösteriyor.

                 AŞAĞIDAKİ SORULARIN CEVAPLARI FİLMİN AYRINTILARINDA BULABİLİRSİNİZ

1-Şempanzelerde kabuk kırmada usta çırak ilişkisi nasıl gerçekleşiyor?

2-Şempanzelerde sap kullanımı nasıl gerçekleşiyor?

3-Şempanzelerin alet kullanımı nasıl oluyor kaç çeşit alet kullanıyorlar?

4-Şempanzelerde yuva yapımı nasıl gerçekleşiyor?

5-Vernoya amikdalinya bitkisi ne işe yarıyor?

6-Alyanaklı maymunların kil tedavisinin bize bakan yönü nedir?

7-Al yanaklı maymunlar parazit enfeksiyonunun tedavisini  nasıl gerçekleştiriyorlar?

8-Kızılağaç maymunu zehirlenmeyi nasıl tedavi ediyor?

9-Kapuçin maymunları ve ilaç olarak kullandıkları bitkiler