Gizli Dünyalar Suyun Gizemli Halleri, İçindeki Yaşayanlar ve Dezenfeksiyon Yöntemleri

Temel gereksinimlerimizden biri olan, yaşam kaynağımız olan, günün hemen her anında etkileşimde bulunduğumuz suyun; algıladığımızdan bildiğimizden çok daha farklı gizli bir dünyası vardır. Biz insanlar suyun nasıl hareket ettiğini, aktığını, damladığını görüyoruz ve biliyoruz. Ama aslında su, biz farkında olmasak da bildiğimizin gördüğümüzün dışında bize muhteşem bir gösteri sunmaktadır. Bilim adamları suyun karmaşık yapısını incelemek için özel aletler kullanmışlardır. Bu yüksek hızlı kameralar zamanı yavaşlatmak ve normalde gizli olanı daha görme olanağı tanıyan özel aletlerdir. Yüksek hızlı kameralar, saniyede 10.000 kare çekme ve insan gözünden 400 kat daha hızlı görüntü yakalama gücüne sahiptir.

Yapılan çalışmalarda suya su damlatıldığında son damlanın harikalar yarattığı gözlemlenmiştir. Damlanın tam olarak yarısı alttaki suda kayboluyor diğer yarısı daha küçük bir damla haline gelip havaya geri zıplıyor. İçindeki suyu tekrardan boşaltıp çeyrek büyüklüğündeki damla haline gelip tekrardan zıplıyor. Bu işlem damlanın tamamı bitene kadar devem ediyor. Bilim adamları suyun bu hareketine birleşme şelalesi ismini vermektedirler.

Suyun katı halinin görülmez güzellikleri vardır. Bilim insanları : ‘İki kar tanesi aynı olabilir mi’? sorusuna yaptıkları çalışmalar doğrultusunda cevap vermişlerdir. Farklı iklimlere sahip farklı ülkelerde kar kristalleri üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Lam üzerine yerleştirilip mikroskop lensiyle fotoğraflanan kar kristallerinin kare, çubuk, iğne gibi farklı geometrik yapılarda olduğu görülmüştür.

Su, gizli dünyasında birçok sayıda görmediğimiz ya da bilmediğimiz yaşam formu barındırmaktadır. Bunlardan biri olan Küçük Balık Beyin Kurdu’nun ise çok özel bir görevi vardır. Kum tanesinden küçük olan bu yapı beyne yerleşerek beyni kontrol etme gücüne sahiptir. Kurtlar balığın fiziksel görünüşlerinde değişmelere sebep olmamasına karşın balığın, garip davranışlar sergilemesine neden oluyor. Çünkü beyne yerleşmiş olan kurt, bilinmeyen kimyasal maddeler salgılıyor ve bu da balığın beyin kimyasını değiştiriyor.

Milyonlarca m3 okyanus suyunun karanlıkta olmasının sebebi; ışığın okyanusun yüzeyine çarptığında sadece kısa mesafelere gidebilmesidir. Işık havada hızlı ve uzun mesafeler gidebiliyorken, suda sadece kısa mesafelere gidebilmektedir. Ses ise ışığın tersi olarak havada kısa mesafe gidebiliyorken suda hızlı ve uzunca mesafeler kattedebiliyor. Okyanustaki canlılar çiftleşme, yön bulma, yemek bulmak için sesi kullanmaktadırlar. Bilim insanlarının yaptıkları çalışmalar sonucunda bu haberleşmenin, biz insan kaynaklı gürültülerden dolayı sesin bastırıldığı, güçleştiği kanısına varmışlardır. Bu gürültü etkenleri ticari gemicilik, deniz radarı, sismik araştırmalar şeklinde sınıflandırmış. Etkenler gürültü oluşturman yanı sıra okyanuslarda devasal çöplüklerde oluşturmaktadır ve yapılan araştırmalarda bu çöplerin, okyanus akıntılarından dolayı toplandığı tespit edilmiştir.

Okyanuslarda biriken çöplerin önlemine yönelik çalışmalar sürerken aynı zamanda yaşam formlarının beslenmesi için büyük önem arz eden çöplerin süpürülmesi onlar için tehlike yaratmakta. En önemli yaşam formlarından biri Plakton denilen bitki organizmasıdır. Gözle görülmeyecek kadar küçük olan plaktonlar CO2 yok etmede, küresel ısınmayı yavaşlatmada ve dünya oksijeninin yarısını oluşturmada önemli görevlere sahiptirler. Bilim adamları plaktonları incelemek için akış sistrabotu denilen aletler kullanmışlardır. Lazer ışınından geçirilen hücre eğer klorofil içeriyorsa parlıyor ve böylece hücrenin plakton olduğu tespit ediliyor. Hayat veren bu organizmalar aynı zamanda tehlikelide olabilmektedirler. Plaktonlar, baharda açmalarıyla beraber okyanusun büyük bir bölümünü renksizleştirebiliyorlar. Buna bilimde Kırmızı Gel Git denilmektedir.

İçtiğimiz berrak sularda bile hastalıklara neden olan milyonlarca canlı barınmaktadır. Bu canlıların tespitine yönelik çalışmalarda; suya tutulan lazer ışını mikroorganizmaya denk geldiğinde ışık yayar ve böylece suyun mikroorganizma içerdiği tespit ediliyor. Araştırmacıların görünmeyen varlıkların tespitine ve engellenmesine ilişkin mikrofiyodik alanlardaki en önemli çalışmalarından biri çipte laboratuar aletidir. Çipte laboratuarda tek bir damla kanın alınıp çipe yerleştirilip, çipte bulunan farklı bölmelere pompalanması ve çipin farklı kan hücrelerini ayırmasının neticesinde çok sayıda test yapılabilmektedir. Bu ve bunun gibi keşfedilmiş ya da keşfedilmeyi bekleyen gizli dünyaların gelecekte hayatımızı daha da kolaylaştıracağı öngörülmekte.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.

1. Bilim insanlarının suyun karmaşık yapısını incelemede yararlandıkları yöntemler hakkında bilgi veriniz.

2.Suya su damlattığınızda son damlanın hareketini nasıl yorumlarsınız?

3. Birleşme şelalesi ne demektir?

4. Suyun hareketi gözlemlendiğinde damlaların zıplayan bir top görünümünde olup ve hareketini de bu doğrultuda sürdürmesinin sebebi/sebepleri nedir?

5. Bilim insanlarının kar kristalleri üzerindeki çalışmalarını ve varılan sonuçları nasıl yorumlarsınız?

6. Küçük balık beyin kurdunun gelişim evreleri hakkında bilgi veriniz.

7. Sudaki yaşam formlarından küçük balık beyin kurdunun başka yaratık üzerindeki olumsuz faaliyetleri nelerdir?

8. Bilim insanları, balıklar için tehlikeli olan Beyin kurdunun biz insanlara hangi yönden yarar sağlayabileceği düşüncesindedirler? Nasıl?

9. Işık ve sesin sudaki hareketinin nasıl olduğunu yorumlayınız?

10. Okyanusun derinliklerinde bulunan canlılar için ses ne gibi bir önem arz etmektedir?

11. Okyanusta insan kaynaklı çöpler nasıl/nerde toplanmaktadır?

12. Varlıklarından bile haberdar olmadığımız plaktonların biz canlılar için avantajları/dezavantajları nelerdir?

13. İçme sularının arıtılmasına yönelik gereklilik ilk hangi zamanlarda önem kazandı?

14. Bilim insanlarının içme sularında bulunan ve hastalıklara neden olan organizmaların tespitine yönelik yaptığı çalışmalar nelerdir?

15. Çipte laboratuar aletinin yapısı ve çalışma prensibi hakkında bilgi veriniz

16. Çipte laboratuarın şuan ki kullanıldığı alanı ve gelecekte hayatımızı nasıl kolaylaştıracağını yorumlayınız.

SAFİYE FİDAN

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ (İÖ)

9010054006 A/4