Çenenin Evrimi  45 Dakika        

      Günümüzde en güçlü çene yapısı timsah ailesine aittir. Milyonlarca yıl boyunca timsahlar ve güçlü çenesi olan her hayvan yaşam mücadelesinde büyük bir avantaja sahip oldu. Çenenin varlığı oyun sahasını tam anlamıyla değiştiriyor. Omurgalılar tarihinde çenenin evriminin çok önemli bir yeri vardır. Birçok hayvanın çenesi vardır ama bir zamanlar çene diye bir şey yoktu. Nasıl olurda tek bir anatomik özelliği basit kaslı bir menteşe evrime bu kadar etki edebilir. 1979’ da bu fosiller dünyanın bilinen ilk saldırının kurbanı olarak teşhis edildi.
       Anomali Cenis çok avantajlı bir başlangıç yapmıştır. Ancak on milyon yıl içinde canavarın nesli tamamen tükendi. 430 milyon yıl kadar önce balıklar ilk omurgalı hayvanlar olarak ortaya çıktılar onlar biz dâhil tüm omurgalıların atasıdır. Ama çeneleri yoktu ağız olarak nitelendirilebilecek ilkel besin delikleri vardı. Nesil tükenişi çok yanıltıcı bir evrim gücüdür. Neslin tükenmesi böylece başka türlerin yeşermesini sağlayacak yeni yaşam alanları açar. Başarılı bir evrim doğru ortama uygun donanımla gerçekleşir. Bir balık türü cesur bir adım atıp karaya çıktığı zaman yeni bir tür çene evrimleşti.           Dinazorlarların gölgesinde karada yürüyen yaratıkların farklı bir familyası başka bir evrim yolunda ilerliyordu. Bunların kendilerine özgü çeneleri ve ısırıkları vardı. Dinazorlar 65 milyon yıl önce yok olunca yerini memelilere bıraktı ve onların ısırığı bizim ısırığımız olacaktı. Dinazor dişleri ile memeli dişleri arasında büyük fark vardır. Dinazor dişleri bir mandal gibi aynıdır ama memeli dişleri ise bulundukları yere göre farklılık gösterir. Klınç dişli kaplan 20 cm lik dişlerinin gizemini koruyor. Boğazdan öldürme tezini sunuyor
Mendel bilimci kılıç dişli kaplanlar dişlerini yemin boğazına saplayıp kısa sürede ölmesini sağlıyordu. İnsanoğlu anatomik olarak zayıftır. İnsanlar zekâyla hükmetmeye başladı yeni çeneye gerek kalmadı.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.
1-) Dinazorlar dünya sahasından silindikten sonra yerlerini hangi türlere bırakmıştır?
2-) Animally carries (tuhaf karides) fosilindeki ısırığı inceleyip bu ısırığın hangi canlıya ait olduğuna dair araştırma yapan bilim adamı kimdir?
3-) İlk omurgalı canlı hangisidir?
4-) Omurgalılar tarihinde çenenin evrimi neden bu kadar önemlidir?
5-) Dinazorlar ile Memelilerin dişleri arasında hangi farklılıklar vardır?
6-) Neslin tükenmesi evrim açısından nasıl bir ortam hazırlar?
7-) Milyonlarca yıl öncesinden günümüze kadar olan canlılarda çenede ve dişlerde oluşan sürekli küçülmenin temel sebebi nedir?
8-) Başarılı bir evrim nasıl olmalıdır?
9-) Günümüzde en güçlü çene yapısına sahip canlı hangisidir?

                                                                                           002  Zeynep ERDOĞAN  FEN BİLGİSİ-4 2009