Amerikalıların %90 ı yatmadan önce ki saati televizyon izleyerek geçiriyor.%63 ü sağlıklı olmak için gereken uykuyu alamıyor.%69 u sık sık uykusuzluk yasıyor.%22 si ise günlük çalışmalarını engelleyecek kadar uykulu geziyor.Yani her 5 kişiden biri.

Sağlıklı olmak için insan metabolizmasında gerekli olanlar; dengeli beslenme , spor vb. diye geçiyor.Fakat uykunun sağlıklı olmak adına gerekli olduğu kesinleşmiş değil.Oysa ki insan vücudu 24 saatin 8 saatini uykuya,dinlenmeye ayırmalıdır.Uykusuzken beynimizin algılamasında,hareketlerimizde ister istemez değişiklikler,farklılıklar,olumsuzluklar yaşanıyor.

Uykuya bağlı olarak çeşitli rahatsızlıklar insanlarda ortaya çıkmaktadır.Kronik uykusuzluk uyurgezerlik,uyku felci,huzursuz bacak sendromu,uykusuzluk ailevi uzun süre uyuma sendromu stres gibi.

Kronik uykusuzluk: Uykuya dalmada güçlük , uykuyu sürdürmede zorluk,çok erken saatte uyanmak,gece uyusa da sabah yorgun uyanmak semptomlar arasındadır.

Uyurgezerlik: Uykudayken kalkıp yürümek , yemek yemek gibi semptomları vardır.Uyurgezerlik durumunda kişi ne yaptığının farkında değildir.Durumun farkına ancak sabah uyandığında varır.Geceleyin ne yaptığını arkasında bıraktığı izlerden anlar.Uyurgezerlik RAM dışı uykuda gerçekleşir.Yaşanan stresin böyle bir duruma yol açtığını ve hipnozla dahil pek çok tedavisi bulunabilmektedir.

Uyku felci: Uykuya dalmadan yada uyanmadan kısa bir süre önce dakikalarca vücudunu kıpırdatamama hatta gözlerini bile açamamadır.Uyku felcinin neden olduğu bilinmese de nasıl olduğu bilinmektedir.RAM yani uyku halinde rüyada gördüklerimizi canlandırmamız için vücudumuz bir nevi felç ile kendini korur.Uyku felci geçiren hasta hareketsizleşir,kıpırdayamaz.

Huzursuz bacak sendromu: İnsan vücudunda elektrik akımı geçiyormuş yada üzerinde solucanlar geziyormuş gibi hissedilmesidir .Bir gecede 50 den fazla hareket görülüyorsa bu rahatsızlık vardır.Tıbbi olarak bu hastalık Parkinson hastalığıyla karıştırılmaktadır.Rahatsızlığın uykuyla doğrudan bir alakası bulunmamaktadır.Vücut bu semptomları 24 saat boyunca tekrarlayabiliyor.Rahatsızlığın kesin bir çözümü yoktur.Ölümcül değildir.İlerleyen bir hastalıktır.İlaçlarla tedavi edilebilir.

Ailevi uzun süre uyuma sendromu : Genetik kökenli bir uyku düzensizliğidir. Bu sendromu taşıyanların vücut saatinin normalden 3-4 saat ilerde olduğu saptanmıştır.SRKADYN ritimleri alışılmadık bir düzene göre işlemekte ve bunun nedeni de genetik olmasıdır.Bu tür hızlı bir vücut saatini yöneten gen belirlenirse ürettiği protein de belirlenebilir.Bu sayede CADLEK ve benzeri hastalıkların tedavisinde ilaçlar üretilebilir.

Uykusuzluğa bağlı olarak stres ortaya çıkmaktadır.Almanya da ki araştırmada 3 gece boyunca gönüllerin katılımıyla 2 stres hormonu seviye ölçtüler.İnsanlar belirli bir saatte mesela 6 da uyandırılmayı bekliyorsa, beklenen saatten 1 saat önce vücutlarındaki stres hormonun da inanılmaz bir artış gözlemlenmektedir.

2 tür uykusuzluk vardır.Birkaç gün yada hafta sürebilen temel uykusuzluk ve yıllarca sürebilen korkunç bir döngü şeklindeki kronik uykusuzluk.Beynimiz kaç saat uyuduğumuzun hesabını mutlaka tutar.Bir gece az uyursanız bunu anlar ve hem gündüz hem gece bunu telafi etmeye çalışır.uyku araştırmalarının öncüsü satılan Dr. William Dement yarım yüzyıldır uykunun gizemlerini araştırmıştır.1953 yılında hızlı göz hareketi yani RAM uykusu ve RAM dışı uykuyu 2 ana uyku evresi olarak tanımladı.Bunlar Aktif Evre ve Sessiz Evre olarak ta biliniyor.Yatağa uzandığımızda Sessiz uyku başlar ve yaklaşık 40 ile 80 dk sürer.Sessiz evre de vücuttaki her şey yavaşlar.Düşünmek,nefes almak ve vücut hızı.

2.uyku olan Aktif yani RAM uykusunda aktivite başlar.Beynimiz uyanık olduğundaki kadar hareketlidir.Yaptığı iş rüyalar yaratmak ve bu rüyaları canlandırması için vücudumuza sinyaller göndermektir.Sessiz uyku evresi yorgunluğumuzu alırken aktif uyku evresi hafızamızı düzenleme işini üstlenir.

Deboran CAPLAN 30 yaşlarında bir avukattır ve düzenlenen bir bisiklet yarışmasına katılmaktadır.O bölgede yapılan yarışta uzun bir süre uykusuz kalması gerekmektedir.Deboran CAPLAN bunu yapabileceğine inanmakta bunun için yarış öncesi güzel bir uyku çekmek ve düzenli beslenmeden başka bir şey yapamamaktadır.Kendini bu yarışa çok inandırmıştır ve bu yüzden sürekli konsantre olmaya çalışmaktadır.30 saat süren bisiklet yolculuğundan sonra 1 saat uyuma hakkını kullanmış kendisini o 1 saatlik uykudan sonra dinç hissetmiştir.Fakat sadece bir süre sonra uykusuzluk onu o kadar yormuştur ki yarışa devam etmeme kararı almıştır.

İnsan metabolizmasının uykuya çok fazla ihtiyacı vardır.Bir insan gününün en az 6,5 saatini uykuya ayırmalıdır.

SORULAR

1) Sağlıklı olmak için gereken ihtiyaçlarda uykunun konumu nedir?

2) Insanlar arastırmalara göre 24 saatte kaç saat uyumalıdır?

3) Uykusuz kalmak doğrumudur?

4) Kronik uykusuzluk nedir? Hastalığın belirtileri nelerdir?

5) Kaç tür uykusuzluk vardır nelerdir?

6) Uykusuzluk kan ve emar testleriyle ölçülür mü?

7) Bir insan kaç gün uykusuz kalınca ölümcül sonuçlara yol açar?

8) Nöroiletken madde nedir?uyku için neden gereklidir?

9) RAM UYKUSU ve RAM DIŞI UYKU ne demektir?

10) 264 saat uyanık kalan bilim adamı kimdir?bu süreç sonunda ne tür tepkiler vermiştir?

11) Yatağa uzandığımızda başlayan evre nedir? Bu ever ne kadar surer?

12) Meyve sineklerinin uyku deneylerinde kullanılma amacı nedir?

13) Huzursuz bacak sendromu nedir? Uykuyla alakası var mıdır?

14) Süpertankerin karaya oturmasındaki sebebler nelerdir?

15) SRKADYN nedir?uykuyla nasıl bir bağlantısı vardır?

16) Deboran CAPLAN yarısı tamamlayabildimi?

17) Uykuyla ilgili arastırma kaç yılında başlamışve bu araştırma da denek olarak ne kullanılmıştır?

18) 2 Farklı uyku çeşiti vardır bunlar nelerdir?

19) Uyurgezerlik hangi uyku türünde gerçekleşir ve tedavisi var mıdır?

20) Uykusuzluğa zorlanmak bir işkence yöntemimidir? Neden?

MELTEM ÇINAR

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ

4. SINIF İKİNCİ ÖĞRETİM

9010054042