Ay Olmasaydı Dünyamız Nasıl Olurdu? Ay'sız dünya

Ay Dünya için çok önemlidir. Ay Dünya’yı dengede tutacak kadar büyük ve yakındır. Fakat Ay büyük bir hızla Dünya’dan uzaklaşmaktadır. Eğer Ay Dünya’yı dengeleyemeyecek kadar uzaklaşırsa Dünya çeşitli felaketlere yol açacak şekilde yuvarlanacaktır. Aşırı ısı suyun buharlaşmasına ve buzların çözülmesine, okyanus sularının yükselmesine, kuşaklar boyu süren toz fırtınalarıyla kasırgaların yaşanmasına neden olur, çoğu yaşam biçimleri varlığını sürdüremez

Bilim adamları son 40 yıldır Ay’ın hareketlerini izleyip Dünya’dan uzaklaştığını doğruluyorlar. Ay’ın hareketlerini de Ay tarama lazeri sayesinde gözlemleyip sonuçlar çıkarıyorlar.

Ay’la Dünya arasında karşılıklı bir çekim gücü vardır. Bu ilişkinin temel anahtarı da yer çekimidir. Kütle ne kadar büyük ve yakın olursa çekim gücü arttığı için Ay’la Dünya arasında da güçlü bir çekim olduğu söylenebilir. Ay Dünya’dan uzaklaşmaya devam ettikçe bu çekim kuvveti gittikçe azalacaktır ve Ay’ın çekim gücü Dünya’yı korumadığından felaketler meydana gelecektir.

Ay’ın Dünya üzerinde koruyucu bir etkisi de vardır. Bizi meteorlardan ve asteroitlerden korur. 274 km büyüklüğündeki asteroitler Dünya’ya çarpsaydı Dünya için ölümcül sonuçlara neden olabilirdi. Çünkü meteorların %15’i kadar bir meteor Dünya’ya düşerse 1 milyar insanın ölmesine sebep olabilir, okyanusa da düşse milyonlarca insanı öldürebilir.

Gelgitler yardımıyla Dünya’nın önceden hızlı döndüğü kanısına varıyorlar. Dünya’nın hızlı döndüğü zamanlarda 1 yılda daha fazla gün olduğunu söylüyorlar. 4,5 milyar yıl önce Dünya’nın 4 kez hızlı döndüğü ve zamanların hızla geçtiği kayırlardan çıkarılan sonuçlardır ve günlerin daha kısa olduğu bilim adamları tarafından söyleniyor. 1 günün 6 saate eşit olduğu ve Dünya’nın ekseninin 10⁰ bir eğime sahip olduğu söyleniyor. Ay 4 milyar yıl içinde bu şartları değiştirmiş. Buda eskiden Ay’ın Dünya’ya daha yakın olduğu ve çekim gücünün daha etkili olduğunun göstergesidir.

Ay’ın gelgitleri 4 kat hızlı oluşturması Dünya’nın okyanuslarının ortaya çıkmasına ve gelgitlerin sürtünmeleri de Dünya’nın dönmesinin yavaşlamasına neden olmuştur. Sular ileri geri hareket ettiğinde sürtünme yaratır buda Dünya’nın hareketini yavaşlatır. Takip eden 3 milyar yıl içinde gelgit sürtünmeleriyle günler 18 saate kadar uzadı, yarım milyar yıl sonra 22 saat oldu. Her yüzyılda 1 saniye eklenerek sonunda 24 saate ulaştı.

Ay’a baktığımız zaman onun hep bize dönük olan yüzünü görürüz. Bunun nedeni ise Dünya’yla Ay’ın eş zamanlılık ilişkisi içinde bulunmasıdır. Çekim açısından da Ay bir bakıma sabitlenmiş gibidir. Hep aynı yüzü Dünya’ya bakar. Çünkü Dünya ve Ay sistemi çekim açısından birbirine sıkıca bağlıdır.

Ay Dünya’dan uzaklaşmaya devam ederken günler uzayacak, mevsim dengeleri bozulacak ve sonuçta Dünya’daki yaşam zarar görecek. Son 4,5 milyar yıl içinde Ay ana gezegen olan Dünya’yı korumak için görev yaptı. Ona sabit bir eksen yarattı.

Dünya ve Mars birçok ortak özelliğe sahiptir. İkisi de aynı dönemde meydana gelmiş ve benzer kaya malzemesinden oluşmuştur. Mars’ın kırmızı rengi Dünya’nın her yerinde bulunan hematit ve demir karışımının bir ürünüdür. Dünya gibi onunda buzulları vardır. Mars’ın ekseni 25⁰ eğimlidir. Dünya’dan 1.5⁰ fazla ve Mars ekseni etrafında düzenli salınır. Ancak Mars’ın salınımları çok daha şiddetlidir. Salınımı 60⁰ ulaşmakta ve sert iklimler yaratarak gezegeni yaşanmaz hale gelmektedir. Bunun nedeni Mars’ın aylarından hiçbirinin onu dengeleyecek kadar büyük olmamasıdır. Zaten Mars’ın ayları ana gezegenden koparak meydana gelmemiştir. Hepsi yanından geçerken Mars’ın çekimine kapılan uydulardır. Bu yüzden de çekim güçleri bizim ayımıza göre çok daha azdır.

1.5 milyar yıl sonra Ay bizden uzakta olacağı için Jüpiter Dünya’yı ele geçirecektir. Çünkü Ay’ın koruması olmazsa Dünya Jüpiter gibi büyük gezegenin çekim gücüne karşı savunmasız kalacaktır. En kötü senaryo ise Dünya’nın 90⁰ yana yatacak olmasıdır. Böyle olursa kutuplardan biri Güneş’e dönecektir. Kutuplardaki buzullar 6 ayda bir eriyip yeniden oluşacaktır.

Kıyamet günü farklı olacaktır. Dünya’nın kaderini Güneş etkileyecektir. 5 milyar yıl içinde Güneş içindeki hidrojen atomlarını yakıp tüketecek ve genişlemeye başlayacaktır. Güneş Dünya’yı kaplayacak kadar şişmeye devam edecektir. O zaman Dünya-Ay sistemi diye bir şey kalmayacaktır. Güneş sisteminin ölümü Güneş’in kendi yaşam süreciyle bağlantılı olacak.

Aşağıdaki Soruların Cevapları Filmin Ayrıntılarında Vardır.

1-Ay’ın Dünya’dan ne kadar uzaklaştığını ölçmek için nasıl bir yol izleniyor?

2-Dünya’nın kaç derecelik bir eğimi vardır?

3-Ay’ın doğuşu ne kadar sürmüştür?

4-Dinozorlar nasıl yanmıştır?

5-Ay’ın çekim gücü Dünya’nın sabit eksenine ne kadar süredir destek vermektedir?

6-Dünya ve Mars’ın ortak özellikleri nelerdir?

7-Mineral topların Dünya’daki oluşumu nasıldır?

8-Dünya 90⁰ yana yatarsa nasıl bir olay ortaya çıkar?

9-Ay’a baktığımızı zaman onun hep bize dönük olan yüzünü görürüz. Bunun nedeni nedir?

10-Dünya’nın geleceğine dair ipuçlarını hangi gezegenden bulabiliriz?

11-Mars’ın kırmızı rengi hangi elementlerin karşımıdır?

12-Bilim adamları kaç yıldır Ay’ın hareketlerini izlemektedir?

13-Venüs’te yaşam var mıdır?

14-Günler 22 saatten 24 saate nasıl ulaştı?

Didem TURHAN

Fen Bilgisi Öğrt. 4. Sınıf / 013